Ankette esnafın yüzde 88’si, turizmden doğduran ya da dolaylı bir şekilde etkilendiğini dikkat çekerken, ATSO Başkanı Çetin turistin şehir merkezine çekilememesinden yakındı. Çetin, “Ticaret ve sanayi odası başkanı olarak şehir merkezine kaç turistin geldiğini bilmiyorum. Böyle bir verimiz yok, olması lazım mı ? Kesinlikle ihtiyaç var ”dedi.
“2016’DA 10 YIL GERİYE GİTTİK”
Konuşmasının başında turizm konusunu ele alan Çetin, 2016 yılındaki krizin, Antalya için 2001 ve 2009 yıllarındaki krizden daha etkili olduğuna dikkati çekti. Tarımsal ihracat ve turizmde yaşanan sorunların doğrudan kent ekonomisini etkilediğine işaret eden Çetin, “Yabancı turist sayısında 10 yıl geriye, 2006 yılına geri döndük. Birçok otel sezonda bile kapalı kaldı. 2017 yılı ise Antalya’nın Türkiye ekonomisine nazaran daha iyi performans gösterdiği bir dönem oldu. Nitekim Odamızın her ay yayınladığı verilere baktığımızda 2017 yılındaki iyileşme açıkça görülüyor. Ancak bu verilerde de baz etkisinin olduğunu gözden kaçırmamak gerekiyor” dedi.
“2018’DE 2014’ÜN GELİR DÜZEYİNE YAKLAŞACAĞIMIZI DÜŞÜNÜYORUM”
2017 yılında beklenenin üstünde bir çıkış yaşandığını ifade eden Çetin, çıkışta uçak teşvikleri, kur artışı ve fiyat indirimlerin etkili olduğunu söyledi. ‘Türkiye turizmindeki 7 milyon artışın yarısını Antalya sağladı’ diyen Çetin, “Elbette ki 2014, 2015 gelir düzeyine geri dönemedik. Şu tablo Türkiye turizm geliri kaybını göstermektedir. Turist sayısı 36 milyondan 25 düşüp, 32 milyona çıktı. Turizm geliri ise 2014’te 29 milyar dolardı, 18’e düştü, bu yıl 22 milyar doları geçecek. 2018’de 2014’ün gelir düzeyine yaklaşacağımızı düşünüyorum” şeklinde konuştu.
“İşyerlerinin yüzde 92’si kira, yüzde 8’i mülk sahibi ve kiracı oranında artış var. İşyerlerinin yüzde 71’i tek işletme, yüzde 11 bayi, diğeri şube. Önceki yıla göre tek işletme azalmış, özellikle bayi oranı artmış. Biraz sonra bir değerlendirme yapacağım, artık geleneksel esnaflığın azaldığı burada da görülmektedir. İşyerlerinin yüzde 76’sında ortaklık yok, yüzde 24’ü ortaklı, burada da ciddi bir değişim var ve bu bizim arzu ettiğimiz yönde bir değişimdir. Artık küçük olsun, benim olsun çağı geride kalmak zorundadır. Çalışan sayılarına baktığımızda kent merkezinde küçük, hatta mikro işletme ağırlığı görüyoruz. Oysa işletmelerin güçlenmesi çalışan sayısı artışından geçmektedir. Sektördeki faaliyet yılı önemli bir veridir. 3 yıldan daha az olan işyerleri sert bir düşüşle yüzde 17 oranına gerilemiş. 2016 yılındaki kriz kent merkezinde yeni şirketlerin girişini yavaşlattı. Bir kentte ticaretin güçlenmesi eski şirketlerin varlığıyla doğru orantılıdır. Şirketler güçlendikçe kalıcı olmaktadır. Eskiden bir yaz açılıp, sonra kapanıp giden işyerleri çok olurdu. Biz 20, 30 yıl güçlenerek devam eden işyerleri görmek isteriz. Bu da biraz ikinci, üçüncü nesillere devretmekle, aile işletmelerinin başarısı ile ilgilidir. Antalya’da 10 yılı geçen eski işyerleri henüz yüzde 36’da. İşyerlerinin yüzde 74’ü tek işkolunda çalışıyor, ancak bu oran yüzde 84’ten düşmüş, bu durum başka dallara yatırım yapanların sayısının arttığını gösteriyor.”
“ESNAF 2018’DEN ÜMİTLİ”
Esnafların 2018 yılı beklentileriyle ilgili de görüşlerini aktaran Çetin, “Ankette bizi memnun eden nokta beklentilerdeki iyileşmedir. 2018 sezonuna ümitli bakan işyeri sayısı ciddi oranda artmıştır. Bu da ilginç bir sonuçtur. 2018’de turizmin daha iyi olacağı beklentisi hakimdir. Buna rağmen artış bekleyenlerin oranının yüzde 50’de kaldığına dikkat edelim.
Yine önemli bir konu Türkiye ekonomisine ilişkin beklentidir. Yani makro ekonomik durumda daha iyi olacak diyenlerin oranı yüzde 16’da kalmaktadır. yüzde 45 aynı kalacak demektedir. yüzde 38 kötümserdir. 2018’de büyümenin yavaşlamasını bekliyoruz, görünen genel beklentinin de bu şekilde olduğunu ortaya koymaktadır” dedi.
