Muhtarlara da belediye başkanlıklarında olduğu gibi adaylık usulü getiriliyor. Kadın muhtarlar doğum izninden yararlanacak. Şehir içi toplu ulaşımları ücretsiz olacak. Seçimleri 5 yılda bir haziran ayında yapılacak. İçişleri Bakanlığı, hazırladığı yeni taslağı ilgili bakanlıklara gönderdi ve görüşlerini sordu. Taslak görüşlerin alınmasından sonra AK Parti milletvekilleri tarafından kanun teklifi hâline getirilerek Meclis Başkanlığına sunulacak. Taslak ile muhtarlara bazı yeni haklar getirilirken, görev ve sorumluluklarına yeni eklemeler de yapılıyor. Taslakta yer alan bazı düzenlemeler şöyle: Muhtar, mahallesinde veya köyünde huzur ve kamu düzeninin sağlanmasında kolluk kuvvetlerine yardımcı olacak, gerektiğinde bu konularda mahallin mülki amirine bildirimde bulunacak. Kamu idarelerince köy ve mahalle hakkında talep edilen bilgi ve verilerin toplanmasına yardımcı olacak. Genel güvenlik bakımından tehlike arz eden metruk yapıları ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bildirecek. Çevre ve çevre sağlığı ile genel sağlığın korunması amacıyla ilgili kuruluşlarla ve köy-mahalle sakinleri ile iş birliği yapacak. Sahipsiz hayvanların; yaşamları ile fiziksel ve ruhsal bütünlüklerinin korunması amacıyla gerekli tedbirleri alacak.
YARDIM ÖDENEĞİ
Muhtarlıklara merkezî yönetim bütçesinden iki muhtar ödeneği tutarında yardım yapılacak. Bu yardımın karşılığı her yıl İçişleri Bakanlığı bütçesine konulacak. Söz konusu tutar yılı içinde, iki eşit taksitte mart ve eylül aylarında mahalle ve köy hesabına aktarılacak. Cumhurbaşkanı bu ödeneği iki katına kadar artırabilecek.
ÜCRETSİZ YOLCULUK HAKKI
Muhtarlar il genel meclisi ve belediye meclis toplantılarına katılabilecek ve bu toplantılarda söz hakkına sahip olacak. Muhtarlar yılda 30 gün izin kullanabilecek. Kadın muhtarlara doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı hafta süreyle ödeneği kesilmeksizin analık izni verilecek. Ayrıca 6 aya kadar ödeneksiz izin kullanma hakları olacak. Muhtarların görev süreleri boyunca şehir içi toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz olarak faydalanabilmeleri de öngörülüyor.
ADAYLIK USULÜNE GEÇİLİYOR
Muhtar ve ihtiyar meclisi veya ihtiyar heyeti üyeleri 5 yılda bir haziran ayının üçüncü pazar günü yapılacak seçimler ile belirlenecek. Taslak ile muhtarlık ile ihtiyar meclisi ve mahalle ihtiyar heyeti üyeliği seçimleri için de adaylık usulü getiriliyor. Adaylar, tıpkı belediye başkan ve belediye meclis üyeliklerinde olduğu gibi, seçime katılacakları seçim çevresinin bulunduğu ilçe seçim kurulu başkanlığına adaylık için başvuracak. İlçe seçim kurulları, adaylık kesinleştikten sonra, bütün adayları oy verme gününden önceki 10’uncu gün ilan edecek. Oylamalarda kullanılacak birleşik oy pusulasında ‘Muhtar ile İhtiyar Meclisi ve İhtiyar Heyeti Üyeliği Adayları” ibaresi ile ilçe seçim kurulu tarafından kura çekilerek belirlenen adayların adı ve soyadı yer alacak. Mevcut sistemde, muhtar adayları ve heyet üyeleri ilçe seçim kurullarına herhangi bir başvuru yapmaksızın, kendi bastırdıkları pusulalarla seçime katılabiliyordu.
SEÇMEN GÖÇÜNE TEDBİR
Özellikle, aday olan akrabalarının seçilmesi için yere seçimlerde büyükşehirlerden kırsal kesimlere yaşanan ‘Seçmen göçünün’ önüne geçilmesi için de düzenleme yapılıyor. Buna göre, köy ve mahalledeki seçmenlerin oy kullanabilmesi için seçim başlangıç tarihi itibarıyla en az 3 aydan beri o köy veya mahallede oturma şartı aranacak. Taslağa göre, muhtarlık seçimlerinin başlangıç tarihi, her seçim dönemindeki beşinci yılın 15 Nisan günü olarak belirleniyor. Bu durumda, seçmenlerin muhtarlık seçiminde oy kullanabilmesi için 15 Ocak’tan itibaren oy kullanmak istedikleri köy veya mahallede oturması şart olacak.