Esasen arzı ve talebi anlamak kolaydır. Anlaşılması daha zor olan ise yatırımcıların neden belirli bir hisse senedini sevip ve başka bir hisse senedini sevmediğidir.
Hisse senetleri fiyatları, arz ve talep dengesine bağlı olarak sürekli değişir. Bir hisse senedini
satmak isteyenlerden fazla alıcı olursa, o hisse senedinin fiyatı yükselir. Tam tersine, eğer daha
fazla kişi bir hisse senedini satmak isterse, talepten daha fazla arz olur ve o hisse senedinin fiyatı düşecektir.
Esasen arzı ve talebi anlamak kolaydır. Anlaşılması daha zor olan ise yatırımcıların neden belirli bir hisse senedini sevip ve başka bir hisse senedini sevmediğidir. Bir şirket için çıkan bir haber, bazı yatırımcılar tarafından olumlu, başka yatırımcılar için ise olumsuz olarak yorumlanabilir.
Yatırımcılar farklı fikir ve stratejilere sahipler, bu farklılıklar aynı haberin farklı yorumlanmasına
sebep olabiliyor.
Teoride hisse senetlerinin fiyat hareketi, yatırımcıların bir şirketin değeri hakkında ne
düşündüklerini gösterir. Ancak şirketin hisse başı fiyatı, tek başına o şirketin piyasa değerinin bir
göstergesi değildir. Bir şirketin piyasa değeri, hisse senedi fiyatının mevcut hisse sayısıyla
çarpımıdır. Örneğin, hisse başına 100 Dolar'dan işlem gören ve 1 milyon hisse senedi bulunan bir şirket, 5 milyon hisse senedine sahip 50 dolarlık hisse başı fiyata sahip bir şirkete kıyasla daha düşük bir değere sahiptir (100 dolar x 1 milyon = 100 milyon dolar, bunun yanında 50 dolar x 5 milyon = 250 milyon dolar ). Öte yandan hisse senedi fiyatı sadece bir şirketin mevcut değerini yansıtmakla kalmaz, aynı zamanda yatırımcıların gelecekte o hisse senedi hakkındaki beklentilerini de yansıtır.
Bir şirketin değerini etkileyen en önemli faktör karlılıktır. Şirketlerin kuruluş amaçları para
kazanmaktır ve uzun vadede hiçbir şirket kar etmeden hayatta kalamaz. Borsada işlem gören
şirketler, kazançlarını yılda dört kez (her çeyrekte) raporlamalıdır. Borsalarda kazanç mevsimi
olarak anılan bu dönemler hisse senedi işlemi yapanlar tarafından yakından takip edilmektedir. Bir şirketin açıkladığı finansal sonuçlar şaşırtıcıysa (beklenenden daha iyi) o şirketin hisse fiyatı
yükselir. Bir şirketin sonuçları hayal kırıklığına uğratırsa (beklenenden daha kötüdür) hisse fiyatı
düşecektir. Hisse senedi işlemleri yapanlar için, şirketlerin bilanço açıklamaları çok önemlidir.
Tabii ki, sadece hisse senedine karşı ilgiyi değiştirebilen sadece karlılık değildir. Açıkçası durum
şirketi, hiç kâr elde etmeden milyarlarca dolara piyasa değerine ulaştı. Hepimizin bildiği gibi, bu
değerlemeler kalıcı olmadı ve internet şirketlerinin çoğu o yüksek piyasa değerlerini kaybetti. Yine de bir hisse senedinin fiyatların fazla hareket etmesi, mevcut kazançların dışında hisse senetlerinin fiyatlarını etkileyen başka faktörlerin de bulunduğunu ortaya koyuyor.
Peki hisse senedi fiyatları neden değişiyor? En iyi cevap, bu sorunun cevabını kimsenin kesin
olarak bilmediğidir. Bazıları, teknik analiz yaparak ve geçmiş fiyat hareketlerine bakarak, ne zaman alacağını ve satacağını belirleyebildiğini düşünürken, bazı yatırımcılar ise hisse senedi fiyatlarının nasıl değişeceğini tahmin etmenin mümkün olmadığını düşünüyorlar. Bildiğimiz tek şey, hisse senetleri fiyatlarının geçici olması ve aşırı derecede hızlı değişebileceğidir.
Bu konudaki en önemli şeyler şunlardır:
1. En temel düzeyde, pazardaki hisse senedi fiyatını belirler.
2. İki şirketin sadece hisse fiyatını karşılaştırmak anlamsızdır, piyasa değerlerini karşılaştırmak
gerekir.
3. Teorik olarak karlılık, yatırımcıların şirket değerlemesini etkileyen temel faktördür, ancak hisse
senedi işlemi yapanların, hisse senedi fiyatlarını tahmin etmede kullandıkları başka göstergeler de
vardır. Unutmayın, nihai olarak hisse senedi fiyatlarını etkileyen yatırımcıların hisleri, tutumları ve
beklentileridir.
4. Hisse senedi fiyatlarının bu şekilde hareket etme biçimini açıklamaya çalışan birçok teori var. Ne
yazık ki, her şeyi açıklayan tek bir teori yok.
