Evde bakım maaşı bağlatılabilmesi için her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelirin net asgari ücretin 2/3'ünden az olması gerekiyor. 2020 yılı itibarıyla evde bakım maaşı bağlatılabilmesi için hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelirin bin 402 TL’nin altında olması gerekiyor. Hane içinde birden fazla bakıma ihtiyacı olan engelli bulunması halinde, ikinci engelli iki kişi sayılıyor. Örneğin bir anne ve iki engelli çocuğunun yaşadığı ailenin kişi başına geliri hesaplanırken toplam gelirler 3’e değil, 4’e bölünerek kişi başına gelir hesaplanıyor.
2019 yılında çıkartılan bir kanun uyarınca, ramazan ve kurban bayramlarında emeklilere verilen biner lira tutarındaki ikramiyeler, evde bakım yardımında kişi başına gelir hesabına dahil edilmiyor. Geçen yıl bin 384 lira olan evde bakım yardımı bu yıl ocak-haziran döneminde bin 460 lira olarak uygulanacak. Bakıma muhtaç engellilerin özel bakım merkezlerinde bakımı için ödenen para tutarı da 2 bin 769 liradan 2 bin 921 liraya yükseldi.
FERT BAŞINA GELİR ARTIŞINA DİKKAT
Ailenin fert başına gelirinin artması durumunda dikkatli olunmalı. Örneğin aile fertlerinden biri yaşamını yitirir ise hane içinde fert başına gelir net asgari ücretin 3’te 2’sini aşabilir. Bu durumda yazılı başvuruda bulunarak evde bakım maaşının kestirilmesi gerekir. Bu uyarı, gelir testi kapsamında yapılan tüm sosyal yardımlar için geçerlidir.
ENGELLİ AYLIKLARI NE OLDU?
Başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde en az yüzde 70 engelli olan 18 yaşından büyük, 65 yaşından küçük yoksul vatandaşlara geçen yıl aylık 763 lira yardım yapıldı. Bu tutar 2020’nin ilk yarısında 805 lira olarak uygulanacak. Kendi ihtiyaçlarını karşılayabilen yüzde 40-69 oranında engelli yoksul vatandaşlara ödenen aylık yardım tutarı da 509 TL’den 537 liraya çıktı. 18 yaşın altında, en az yüzde 40 oranında engelli çocuğu bulunan yoksul ailelere yapılan aylık ödemeler de 509 liradan 537 liraya yükseldi.
65 YAŞ AYLIĞI 672 TL’YE ÇIKTI
65 yaşını doldurmuş yoksul vatandaşlara bağlanan aylık 637 liradan 672 liraya çıktı. 65 yaş aylığından yararlanabilmek için Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) gelir veya aylık alınmaması, nafaka bağlanmamış olması veya nafaka bağlanması mümkün olmaması gerekiyor. Çocuklarının yanında yaşayan yaşlılar için yapılan gelir testinde, daha önce birlikte yaşadıkları çocuklarının ve torunlarının gelirleri de dikkate alınıyordu. Bu uygulamaya son verildi. Artık sadece kendilerinin ve varsa eşlerinin kişi başına düşen ortalama aylık gelirinin net asgari ücretin 3’te 1’inden az olması koşulu aranıyor. 2020 yılı için bu rakam 701 liraya karşılık geliyor. Evi, tarlası vs hesaplanarak toplanan geliri kişi başına aylık 701 liranın altında olan 65 yaş üstündeki vatandaşlara yaşlılık aylığı bağlanıyor. Bununla birlikte hala bazı il ve ilçelerde eski uygulama kapsamında işlem yapıldığı görülüyor. Anne babaya 65 yaş aylığı bağlanırken, çocuklarının ekonomik durumunu dikkate alan il ve ilçeler bulunuyor.
SİLİKOZİS HASTALARI
Kot taşlama işlerinde çalışırken silikozis hastalığına yakalanan vatandaşlara 2011 yılından itibaren aylık yardım yapılıyor. Yardım tutarı, meslekte kazanma kaybı yüzde 15- 34 arasındakilerde bin 92’den bin 160 liraya, yüzde 35-54 arasındakilerde bin 257’den bin 326 liraya, yüzde 55’in üzerinde olanlarda ise bin 414 liradan bin 477 liraya çıktı.
SOSYAL HİZMET KURULUŞLARINDA KALANLARA VERİLEN HARÇLIK
Huzurevi, yetiştirme yurdu gibi sosyal hizmet kuruluşlarında kalanlara verilen harçlıklar da artacak. Harçlık tutarı yaşlılarda 235 liradan 247 liraya, 6-12 yaş arası engellilerde 94 liradan 99 liraya, 13-18 yaş arası engellilerde 141 liradan 148 liraya, 18 yaş üstü engellilerde 188 liradan 198 liraya yükselecek.
65 yaş aylığı, engelli aylığı ve evde bakım maaşı gibi sosyal yardımlar için başvuruların ikâmetgâhın bulunduğu yerdeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıarına yapılması gerekiyor. Yaşlı aylığı başvurularında herhangi bir belge talep edilmiyor. Engelli aylıkları ve 18 yaş altı engelli yakını aylığı başvurularında ise sağlık kurulu raporu aranıyor. Gelir testi için ise herhangi bir belge talep edilmiyor.
İKÂMETGÂHINI DEĞİŞTİRENLER DİKKAT
Aylık almakta iken ikâmetgâhını başka vakıf görev alanına girecek şekilde değiştirenlerin yaşlı aylığı ve engelli aylıkları geçici olarak durduruluyor. Bir yıl içinde yeni ikâmetgah bölgesindeki vakfa başvurulması ve muhtaçlığın devam ettiğinin tespit edilmesi halinde, durdurulduğu tarihten itibaren aylıklar yeniden bağlanır. Sağlık raporunu, süresi dolduktan sonra yeniletmeyenlerin aylığı da aynı şekilde durdurulur. 18 yaş altı engelli yakını aylığı, 18 yaşın doldurulduğu tarihte kesilir. Aylığın on ay boyunca alınmaması veya gelir kriterinin kaybedilmesi halinde de aylık kesilir.
YOKSULLARA BAŞKA HANGİ YARDIMLAR YAPILIYOR?
Genel sağlık sigortası (GSS) primi: Halk arasında yeşil kartlılar olarak adlandırılan yoksul vatandaşların aylık 88.29 lira tutarındaki GSS primi, devlet tarafından karşılanıyor. Ekim ayı itibarıyla GSS primi devlet tarafından karşılananların sayısı 8 milyon 903 bin kişiye ulaşıyor. Barınma yardımı: Oturulamayacak derecede eski, bakımsız ve sağlıksız evlerde oturanlara evlerinin bakım-onarımı için 15.000, 20.000 ve 25.000 TL’ye kadar. Eşi vefat etmiş kadın: Sosyal güvencesi olmayan, fakir ve muhtaç durumda bulunan, resmi nikâhlı eşini kaybetmiş kadınlara ayda 275 TL.
Muhtaç asker ailesi: Askerlik görevini yapmakta olanların muhtaç durumundaki eşi veya ailesine ayda 275 TL.
Muhtaç asker çocuğu: Babası askerde olan 18 yaşından küçük muhtaç durumdaki çocuklar için ayda 100 TL.
Öksüz ve yetim yardımı: Annesi veya babası vefat etmiş 18 yaşından küçük muhtaç durumdaki çocuklara ayda 100 TL.
Doğum yardımı: 2015 yılında başlatılan uygulama ile birinci çocukta 300 TL, ikinci çocukta 400 TL, üçüncü ve sonraki çocukta 600 TL.
Çoklu doğum yardımı: 0-2 yaş arasında ikiz, üçüz bebeği olan yoksul ailelere ayda 150 TL.
Elektrik tüketim desteği: Düzenli sosyal yardımlardan faydalanan ihtiyaç sahibi hanelere aylık 75 ile 150 kWh karşılığı TL.
Şartlı eğitim yardımı: İlköğretimdeki erkek öğrenciye aylık 35 TL, kız öğrenciye aylık 40 TL, ortaöğretimdeki erkek öğrenciye 50 TL, kız öğrenciye 60 TL. Yılda 9 ay ödeme yapılıyor.
Kronik hastalara yapılan yardımlar: Tüberküloz veya SSPE (kızamık virüsü enfeksiyonunun neden olduğu bir merkezi sinir sistemi rahatsızlığı) hastalarına aylık 1.460 TL.
